Ganacsi waxaa loo yaqaanaa howlaha isweydaarsiga alaabta, adeegyada, ama labadaba, oo dhexmara laba dhinac ama in ka badan; iyada oo laga jawaabayo baahiyaha shuruudaha iyo rabitaanka dhinacyada ee kusaabsan tayada, tirade, qiimaha, goobta, nooca lacagta, xeerka iyo qawaaniinta dalalka iwm. taasoo ujeedadeedu tahay faa’ido si loogaadho isbadal dhaqaale.
Taariikh
ahaan bilowgii aduunyada aadamuhu waxaa uu soo
maray marxalado noolaleed oo kala duwanaa oo ay ugu horeysey kali/ koox
unoolaansho iyaga oo quudkooda kasoo saari jiray ugaadhsiga iyo midho
gurashada, muddo kadib waxaa bulshooyinku bilaabeen in ay goobo kusoo uruuraan
iyaga oo qaab nolaleedkoodi isbadalay oo bilaabay nolal wadareedyo iyo beero
qodasho, ilbaxnimadaas ayaa keentay in waxa uu badhkood haysto oo mararka qaar
kabadan baahidiisa uu kan kalana ubaahan yahay, waana meesha uu kabilowday kala
doorsiga/badalashada midhaha iyo alaabaha o/o ah waxa aynu manta unaqaano
ganacsiga.
Sidaa daraadeed ayaa la odhan karaa in
ganacsigu yahay mid labilowday ilbaxnimadii iyo baraarugii aadamaha ee
xiliyadii hore, ilaa iyo maantana ganacsigu waxaa uu lasocdaa hadba marxaladda
nolaleed ee bulshooyinku marayaan ilaa aan manta gaadhnay waxa loo yaqaano
ganacsiga il-ma’aragtayga ah (E-commerce),
Carabtu
islaamka kahor waxa ay kashaqaysan jireen ganacsiga, waxaana uu kamid ahaa
shaqooyinka ay aadka ugu jecelyihiin, waxaa xirfadda ganacsiga kashaqyn jiray
dabaqada sare ee bulshada sida amiirada, hogaaminta dhaqanka, abwaanada, cuqaasha
iwm, waxa ayna lahaayeen waqtiyo ay ubaxaan safarada ganacsiga oo lagusheegay
qur’aanka (li’iilaafi qureysh iilaafihim rixlata shitaa’I wa seyf) iyo suuqyo
waawyn oo ay wax kukala iibsan jireen sida suuqa cukaad iwm. Markii uu islaamku
yimid waxaa uu qiray ganacsiga; waxaana soo dagay aayado iyo axaadiis dib loogu
habeyayo qaabka ganacsiga oo lagaga ilaalinayo wixii xaaraameynkara sida
ribada, qishka, khayaanada iwm.
Dadaalada ganacsi ee uu sameeyo shaqsigu
waxaa ay hal-beeg utahiin koboca dhaqaale iyo ilbaxnimo ee uu qofkaasi
hiigsanayo, iyo saameynta wanaagsan ee qofkaasi bulshada kuyeelanayo, waayo
waxaa la ogaaday in ganacsigu uusan ahayn oo kaliya usluub lagu hormariyo
dhaqalaaha bulshada, laakiin sidoo kale uu kaqayb qaato isdhexgalka iyo
gudbinta dhaqamada, ilbaxnimada iyo xiriirka bulshooyinka; gaar ahaan marka uu
kagudbo xuduudaha wadamada iyo qaaradaha, waxaana taas tusaale u ah in
Ganacsatadi muslimiinta ahayd ee gaadhay wadamada koonfur-bari
iyo bariga fog ee qaaradda asia qarnigii 7aad oo sitay Dhaqan, akhlaaq,
is-dhexgal iyo wada-noolaanshaho kusaleysan islaamka, ay sabab u noqdeen
fidinta diinta Islaamka. Taas ayaana sabab unoqotay in wadamada manta ugu
muslimiinta badan caalamka ay qaataan islaamka iyaga oo aan dagaal iyo wax kale
midna arag.
Ganacsigu waxaa uu leeyahay ahamiyad
weyn oo isugu jirta mid aduun iyo mid aakhiro labadaba, waxaadna dareemaysaa
sida Allah (SWT) ugu xusay qur’aanka kariimka ah 11 aayadood kalimadda
(tijaara), waa muhiimad gaar ah oo lasiiyay. sidoo kale sunnada Nabiga (NNKH)
ayaa maqaam sare siisay ganacsiga,
maadaama uu ka mid yahay wadooyinka kasbashada wanaagsan ee Islaamku ku
booriyay kuna amray, waxaa rasuulka (SCW) la weydiiyey: Shaqsigee ugu wanaagsan?
Wuxuu yiri: “Ninka shaqadiisu gacantiisay ku jirtaa, iib kastana waa xaq”.
Maanta
Ganacsigu waxaa uu raad la taaban karo kuleeyahay qaybaha kaladuwan ee
noolasha, dhaqanka, dhaqaalaha, siyaasadda, dhaqanka, caafimaadka maskaxda,
firfircoonida, hal-abuurka shaqsiga iyo bulshadaba. Waana tan keentay in dadka
ganacsada ay kanoolal iyo daganaansho fiican yihiin dadka shaqaalaha ah. Sidaa
daraadeed haddii aad raadinayso qaab-nololeed xor ah, madaxbanaan oo aad u
xiisaynayso inaad wax cusub samayso, ama aad rabto inaad si dheeraad ah u maamusho
shaqadaada oo aad maasho kartidaada, waxaa jira faa'iidooyin badan oo laga helo
ganacsiga oo shaqsi ahaan iyo bulsho ahaanba kugu dhiiri-galinaysa in aad
ganacsi adiga kuu gaar ah.
No comments:
Post a Comment